neden sokaktalar.. ne kadar hızlı karışıyor ortalık biz yine örgü mü örsek canıtın..

ne zamandır..

arkaik zamanlardan masallar anlatmadık..

kibelenin kulaklarını çınlatmadık..

meslektaslarım sokakları arşınlarken ben yeminine başladım.. 

hipokrat ünlü hekim....

tıp okulu da var..

ve "bazı kuralları olmalı yaptığım işin" diyenlerden..

kural getirendir..

hipokrat.. 

etik yani ahlak kurallarını.. 

meslek olarak "sağlık kazandırma" işi yapanların önüne koyuverir..

severim şahsen kuralları mantıksızca olmazsa ..

"neden" diye soran yeni jenerasyon..

kuralları pek sevmese de..

bazı konularda kurallar..

diğer insanları.. 

bazı insanların gücünden ve gücünün vereceği zararlardan korumak için var..

hipokratın yemini şöyledir..

"Hekim Apollon Aesculapions, Hygia Panacea ve bütün Tanrı ve Tanrıçalar adına. 

And içerim, onları tanık ve şahit tutarım ki, 

bu andımı ve verdiğim sözü gücüm kuvvetim yettiği kadar yerine getireceğim.

 Bu sanatta hocamı, babam gibi tanıyacağım, rızkımı onunla paylaşacağım. 

Paraya ihtiyacı olursa kesemi onunla bölüşeceğim. 

Öğrenmek istedikleri takdirde onun çocuklarına bu sanatı bir ücret veya senet almaksızın öğreteceğim. 

Reçetelerin örneklerini, ağızdan bilgileri şifahi bilgileri 

ve başka dersleri evlatlarıma, hocamın çocuklarına ve hekim andı içenlere öğreteceğim. 

Bunlardan başka bir kimseye öğretmeyeceğim. 

Gücüm yettiği kadar tedavimi hiçbir vakit kötülük için değil yardım için kullanacağım. 

Benden zehir isteyene onu vermeyeceğim gibi, böyle bir hareket tarzını bile tavsiye etmeyeceğim. 

Bunun gibi bir gebe kadına çocuk düşürmesi için ilaç vermeyeceğim. 

Fakat hayatımı, sanatımı tertemiz bir şekilde kullanacağım. 

Bıçağımı mesanesinde taş olan muzdariplerde bile kullanmayacağım. 

Bunun için yerimi ehline terkedeceğim. 

Hangi eve girersem gireyim, hastaya yardım için gireceğim. 

Kasıtlı olan bütün kötülüklerden kaçınacağım. 

İster hür ister köle olsun erkek ve kadınların vücudunu kötüye kullanmaktan mazarattan sakınacağım. 

Gerek sanatımın icrası sırasında, gerek sanatımın dışında insanlarla münasebette iken etrafımda olup bitenleri, 

görüp işittiklerimi bir sır olarak saklayacağım ve kimseye açmayacağım."

hipokratın yemini budur..

peki kimler adına içmiş bu andı..

ne adına..bir ailenin adına..

esklapius.. (apollonun ve apollonun çocuğuna  hamileyken kendisini aldatan ölümlü bir kadının oğlu.. 

annesi doğum sırasında ölüyor.. 

babası da onu koruyor kolluyor ve oluveriyor bir hekimlik tanrısı..

(ya da çocukluk travmasına tepki..)

yarı tanrı yarı ölümlü olarak bir kaç kişiyi ölümden döndürünce..

sinirlenen zeus tarafından bir yıldırımla yok edilivermiş yazık.. 

karısı.. 

epione.. sağlık/ ağrı giderme  tanrıçası.. 

sözcük anlamı rahatlatmak zaten ana dilinde.. 

beş kızları var..

higeia temizlik ve hijyen tanrıçası..

ve panacea .. şifa tanrıçası..

iaso hastalıktan kurtulma tanrıçası..

aceso.. iyileşme süreci tanrıçası..(nekahat de diyebiliriz)

ve eglea güzellik harikalık ululuk.. hayranlık ve  başarı tanrıçası..

bi de meditrina var ama onu romalılar sonradan uydurmuş.. şarap sağlık ve süreklilik tanrıçası olarak atamışlar..

aslında bu isim yer yıl yapılan bir festivalin adıymış önceleri..meditrinalia festivali..

ekimin 11inde bağ bozumu zamanında kutlanırmış..  

karanlık bir festival.. niye karanlık bilemedim..

işin içine şarap karışınca mı kararıyordu acaba.. =)

kızlardan

higeia babasıyla çalışıyor.. 

baba ölene kadar 

sonrasında kız kardeşiyle çalışmaya devam ediyor.. 

anlaşılan sağlık bir aile işi..

baba tedavi konularını üstlenirken 

higeia hastalıktan korunma ve sağlığı sürdürme konusuna ağırlık veriyor.. 

ancak higeia'nın atena'ya atfedilen bazı konuları üstlenip ayrışması..

 sonradan oluyor..

plutark'tan dinleyelim

"parthenon yapılırken tanrıça atena'nın onun yapımına karşı değil de.. 

binanın mükemmel olmasını istediği fikrini veren 

ve buna yardım ettiğini düşündüren..

tuhaf bir kaza oldu.

işçilerden biri, becerikli ve yetenekli bir zanaatkarın ayağı kaydı ve yüksek bir yerden düştü..

sağıltıcılar.. onun düzelmesinden ümitli değildiler..

pericles kendini bu konuda sıkıntılı hissedince..

tanrıça atena gece rüyasına girdi ve bir tedavi tarif etti..

perikles bu tedaviyi uyguladı ve kısa bir zamanda ve kolayca.. yaralı adam iyileşti..

bu nedenle bronz bir athena higeia heykeli yaptırıldı ve sunağa yakın bir yere yerleştirildi..

phidias bu heykeli altınla kaplattı ve yapan kişi olarak adını da heykelin altına yazdırdı.." 

bak o zaman da fırsatçılar var anacım kibelecim..

atina ve romadaki veba salgınlarından sonra..

kahin delphic sayesinde higeia'nın etkisi ve kendisi atenadan ayrışıyor .. 

genellikle bir eliyle bedenine sarılı bir yılanı besleyen   

diğer elinde tuttuğu çanaktan bir şeyler içen bir kadın figürü olarak canlandırılmış..

gerçi romalılar kendisine salus demişler ama aynı kapıya .. ay kadına çıkıyor yol..

higeia bugün hem hijyen sözcüğünün isim annesi.. 

hem de eczacılık sembolünün annesi.. 

babası esklapiusun asası var etrafında yılan sarılı..

kızının da çanağı kupası..  var etrafında yılan sarılı..

yılanı bırak..

 size de.. 

bir semboller peşinde koşan bana geldiği gibi aşına gelmedi mi bu iş.. 

hani isanın kupası filan..

hani uğruna haçlı seferleri düzenlenen kutsal emanetler filan hani hatta da vinci şifresi ve devamı filan =D

higeianın ilk tapınaklarından ikisi de kos ve  bergamada..

bu tapınaklarda dış odalarda temizleme ve arınmalar yapılırmış.. 

temizlendiği düşünülen hasta iç bölüme alınırmış..

orda uyurmuş..

uyku sırasında.. rahip ve rahibeler ve yılan gelir ve uyuyanın rüyalarını okurlarmış.

bu okumalara göre tanı konur tedavi düzenlenirmiş..

tedavinin amacı rüyalar üzerinde çalışmak.. uyanma durumunu rüyalarla tedavi edip tüm benliği tedavi etmekmiş....

panase'ye gelince.. onun bir şurubu.. iksiri var ve tüm dertlere şifa veriyor.. 

belki de.. 

heykellerdeki calice.. yani kase veya kupa da ordan gelme ne bileyim..

hijyeni pek beğenip nedense şifayla pek arası olmamış sanırım .. 

heykeltraşların filan..

aile işi demiştik ya..

işte bu kızların dört erkek kardeşleri de var..

podalerius tanı koymakla ilgili bir beceri sahibi..

machaon ise.. cerrah..

cerrahı amazonlar kraliçesi pentelezia..

 truva savaşları sırasında öldürüvermiş..

üçüncü erkek kardeş.. telesforos.. esklapius ve yarı kardeşi.. 

aratusla çalışmaya adamış hayatını.. 

görüldüğü gibi bu iş aile işi ama esas baba ve kızları arasında ..

panacenin iksiri her derde şifa olduğu gibi.. 

bir terimin deyimin de anası..

"panase" sözcüğü bugün.. 

çok nedenli sorunların çözümü anlamında kullanılan bir sözcük.. olmuş..

gelirsek hipokrata..

bilimi tıbba sokan insana..

onun yemini güzel tabii..

ama öyle kalmamış..

öncelikle..

çok tanrılardan uzaklaşmış toplum.. 

ama sadece bu değil etken..

bir çok değişim geçirmiş..

en önemlisi de..

nazilerin  ikinci dünya savaşı süresince yaptıkları korkunç tıbbi deneyleri..

lanetlemek ve tekrarlamasını engellemek için..

yapılan değişikliklerdir.. 

ve cenevre deklarasyonunda alınan kararlara uygunluğu sağlanmıştır..

bizde her hekim okulu bitirdiğinde diploma töreninde and içer..

andımız şudur..

 Tıp fakültesinden aldığım bu diplomanın bana kazandırdığı hak ve yetkileri kötüye kullanmayacağıma, hayatımı insanlık hizmetlerine adayacağıma, insan hayatına mutlak surette saygı göstereceğime ve bilgilerimi insanlık aleyhinde kullanmayacağıma, mesleğim dolayısıyla öğrendiğim sırları saklayacağıma, hocalarıma ve meslektaşlarıma saygı göstereceğime din, milliyet, cinsiyet, ırk ve parti farklarının görevimle vicdanım arasına girmesine izin vermeyeceğime, mesleğimi dürüstlük ve onurla yapacağıma, namusum ve şerefim üzerine yemin ederim."

sırf genel kültür olsun diye yazıyorum..

amerikada öğrencilerin yüzde doksansekizi bir yemin ediyor..  

ama farklı farklı yeminler..

kimi..maimonadesin yeminini kimi cenevreye uygun olanını..  

aslında mecbur olmamalarına rağmen..ediyor olmaları güzel..

ingiltere de yüzde elli..

fransada ise yazılı bir metni imzalıyorlar..

osteopatlar amerikada  yemin ediyorlar..

bizdeki çıkıkçıdan evrensel enerjiciden efendim osteopattan ve diğer tüm alternatif tıpçılardan..

farklı olarak..

sonuçta sağlık uygularken bence hekimin..

 ya da mutatabbip'in uygulaması gereken tek kural vardır..

önce zarar vermemek ...

bu arada genç meslektaşlarım sokaklarda.. grev ve gösteri yapıyorlar..

sizce neden olabilir.. acaba..

kime sorsak..

panaseye mi..higienaya mı..